قانون شادی

چند سال پيش کتابی به نام راز نوشته راندا برن، با اين ادعا که راز واقعی زندگی و شادی در نيرويی تحت عنوان قانون جذب نهفته است، دنيا را به‌شدت تکان داد. در واقع فرض کتاب اين بود که دنيا براساس همان يک اصل می‌چرخد. برن ادعا ‌کرد که جهان به افکار شما پاسخ می‌دهد و شما با نيروی آن چيزی که فکر می‌کنيد شادی را به‌سوی خود جذب می‌نماييد. اگر شما افکار مثبت در ذهن خود داشته باشيد، جهان در پاسخ، پيامدهای مثبت را برای شما به ارمغان می‌آورد و اگر افکار منفی داشته باشيد، پيامدهای منفی دريافت خواهيد کرد. واکنش ميليون‌ها انسان نسبت به اين نظريه اين بود که همين يک قانون رمز رسيدن آن‌ها به شادی و تمام آن چيزهايی است که در زندگی به دنبالش بودند. من هم در مقام يک روان‌شناس و مربی عملی می‌توانم بااطمينان به شما بگويم، کسانی که مثبت فکر می‌کنند پيامدهای خيلی بهتری در انتظارشان خواهد بود تا کسانی که افکار منفی در سر دارند،هيچ شکی در اين امر نيست.

کتاب برن با مفاهيمی سر و کار دارد که به معنويت مربوط می‌شوند و درعين‌حال هم سؤالات زيادی را در اين زمينه مطرح می‌کند از جمله این‌که قانون جذب چطور با عقايد معنوی سنتی‌تر مثل خدا و نظاير آن تطبيق پيدا می‌کند. اولين کتاب از اين سری کتاب‌ها تحت عنوان اسرار الهی به بررسی اين موضوع می‌پردازد که آن اصول در کجاها مطابق با ايمان سنتی هستند و در کجاها مطابقت ندارند، و همچنین تحقيقات و تجارب کلينيکی در مورد همان موضوعات چه می‌گويند. اين موضوعات برای شخص من يک پروژه واقعاً معنادار بود و بسياری از خوانندگان هم عکس‌العمل مشابهی نشان دادند.

در نتيجه اين سؤال برايمان پيش آمد که «بعد چه؟» چه موضوعات ديگری در زمينه رفاه و آسايش شخصی با معنويت و خرد معنوی مطابقت پيدا می‌کنند؟ وقتی ويراستارم این سؤال و موضوعی را که می‌خواهم راجع به آن بنويسم از من پرسید، فوراً اين پاسخ به ذهنم رسيد و گفتم: «می‌خواهم در مورد شادی کتاب بنويسم.»

او پرسيد: «شادی؟ چرا شادی؟»

برايش توضيح دادم که طی چند سال اخير رشته روان‌شناسی به شکلی فعال به مطالعه چيزی پرداخته که به آن «روان‌شناسی مثبت» گفته می‌شود. چندين سال پيش مارتين سليگمن، رئيس وقت جامعه روان‌شناسی آمريکا، و گروهی از افراد ديگر پيرو اين نظريه بودند که روان‌شناسی قدم‌های بزرگی در زمينه مطالعه جنبه‌های منفی زندگی ـ مثل افسردگی، ضربه‌های روحی و اضطراب ـ برداشته، اما وقت چندانی را صرف مطالعه «فرازهای» زندگی نکرده است؛ يعنی موضوعاتی مثل شادی، آسايش، نقاط قوت و از اين قبيل به همان اندازه مورد توجه قرار نگرفته‌اند، به‌خصوص در دايره مطالعات علمی. محققان هم به این نظریه واکنشی خوب نشان دادند.

نتيجه حاصل، مطالعات تجربی بسیار بود که پرتویی چشمگير روی برخی از سؤالات افکند، مانند اين‌که «شادی از کجا سرچشمه می‌گيرد؟»، «آيا آدم‌ها می‌توانند بر شادي‌هايشان بيفزايند؟»، «آيا اختيار اين کار در دست خود ماست؟» و خبر خوب اين‌که، تحقيقات در واقع پاسخ‌های زيادی را در اختيار ما قرار دادند. حالا ما نه فقط از طريق تجربی، بلکه درعين‌حال توسط اطلاعات علمی در مورد منابع شادی و سبک‌های زندگی و رفتارهايی که در‌ واقع رفاه و آسايش کلی ما را فراهم می‌کنند نکات زيادی می‌دانيم.

من علاقه زيادی داشتم در مورد تحقيق پیرامون شادی و اين‌که چگونه در زندگی به کار گرفته می‌شود، کتاب بنويسم؛ اما ديگران قبلاً اين کار را کرده بودند. فکر نمی‌کردم به نوشتن کتاب در این زمينه نیاز بیشتری وجود داشته باشد، اما اتفاقاتی که هنگام انجام مطالعاتم در زمينه روان‌شناسی مثبت برايم پيش آمد مرا ترغيب به اين کرد که در سری کتاب‌های اسرار الهی کتابی را با موضوع شادی به رشته تحرير درآورم.

از آن جايی که اين کار اطلاعات بيشتر و بيشتری را در مورد جنبه مثبت زندگی در اختيارم قرار می‌داد، يادگيری برايم بسيار لذت‌بخش بود و اين اطلاعات با تجارب حرفه‌ای و شخصی‌ام در هم می‌آميخت. قبل از هر کس خود من درستی حقايقی را که تحقيقاتم آشکار می‌کردند تجربه می‌کردم، بنابراين عاشق تحقيقاتم بودم، اما این امر برای من ابعاد خيلی وسيع‌تری داشت.

اين کار برای من درعين‌حال يک سفر معنوی هم بود. مطالعه نتايج تحقيقات مثل اين بود که در حال مطالعه کتاب‌های مقدس هستم. نتايج تحقيقات با آن مطالب هم‌خوانی کامل داشتند. نتايج درست تحقيق دقيقاً مثل همان چيزی بودند که خرد معنوی قديمی بيان می‌کرد. همه نتايج يکی پس از ديگری نشان می‌دادند که شادی و احساس رضايت چيزهايی نيستند که ما در دنيای اطرافمان، حساب‌های بانکی، داشته‌های مادی يا موفقيت‌هايمان به‌دنبال آن‌ها می‌گرديم؛ بلکه برعکس، اين نتايج نشانگر آن بودند که شادی به ميزان زيادی از سبک و روشی که ما زندگی می‌کنيم ناشی می‌شود و به اين بستگی دارد که تصميم بگيريم قلب، ذهن، روح و توانايی‌هايمان را روی چه چيزی سرمايه‌گذاری کنيم.

به همين دليل بود که تصميم گرفتم کتابم در زمینه شادی را جزء سری کتاب‌هايی بنويسم که می‌خواهند نشان دهند چگونه ايمان و زندگی با هم تلفيق شده‌اند. همان‌طور که در متون مذهبی اشاره فراوانی به «تفکر مثبت» و قانون جذب شده، در مورد شادی و احساس رضايت هم مطالب زيادی وجود دارد. در واقع يکی از واژه‌های مورد علاقه من که در کتاب‌های مقدس به‌کرات ذکر می‌شود، واژه «سلام» است که در ميان همه چيزهای ديگر به صلح و آرامش، شادی، آسايش، سلامتی، کمال و خوشبختی اشاره داردـ يعنی بيشتر آن چيزهايی که وقتی برای خودمان آرزوی «خوشبختی» می‌کنيم، منظورمان داشتن همان چيزهاست. خلاصه کلام، ما می‌توانيم مطمئن باشيم که خالق هستی هميشه خواهان شادی و خوشبختی و وجود احساس رضايت در ما بوده است.

به‌علاوه، او درعين‌حال می‌خواهد ما بدانيم چگونه به اين مهم دست پيدا می‌کنيم. ما برای اين کار بايد عمرمان را در راهی سرمايه‌گذاری کنيم که او برای گذراندن زندگی در نظر گرفته است و درست همینجا من تحت تأثير این تحقيق قرار گرفتم؛ تحقیقی که دقيقاً از طريق علم ثابت می‌کرد راه خوشبختی همان راهی است که خداوند سال‌هاست ما را به آن سمت هدايت می‌کند. شادی و خوشبختی حاصل «خوب زندگی کردن» است. همين امر موجب شد من برای عنوانِ کتابم، قانون شادی را انتخاب کنم، می‌خواستم آن دو چيزی را که تحقيقاتم به من نشان دادند به شما هم نشان دهم.

مورد اول، اين‌که شادی و خوشبختی قابل حصول هستند و اصول و روش‌هايی برای حاصل‌شدن آن‌ها وجود دارد. دوم، این‌که آن اصول و روش‌ها يا «قانون شادی» همان چيزهايی هستند که خداوند در کتب مذهبی خود در اختيار ما قرار داده است. «قانون خوشبختی» در همه اين کتاب‌ها به ما نشان داده شده است و در واقع علم اکنون صحت همان چيزها را برای ما اثبات می‌کند. ديدن اين موضوع برای من بسيار جالب بود و اميدوارم برای شما هم همين‌طور باشد ـ و شما هم به تجربه دريابيد که علم و ايمان چگونه با هم تلفيق شده‌اند.

پس شما هم به ما ملحق شويد تا با هم نظری بيندازيم و ببينيم علم در مورد اين‌که سرچشمه شادی از کجاست، چه چيزی را برايمان روشن می‌کند و دریابیم تعاليم مذهبی در اين زمينه چه چيزهايی را به ما نشان داده‌اند.