بازی های روانی در زندگی زناشویی

رابطه‌ی زن و شوهرها یکباره فرو نمی‌ریزد، زمانی‌که چوب‌خط آن‌ها پر شود، آن وقت است که آستانه‌ی تحریک‌پذیری عصبی زن و مرد بالا می‌رود و تحمل آن‌ها روزبه‌روز کمتر می‌شود. وقتی بازی روانی (تمبرهای قهوه‌ای) زن و شوهر زیاد می‌شود، دعوا و درگیری‌های آن‌ها بیشتر می‌شود. تمبر قهوه‌ای یا همان خرده‌گلایه‌ها، رنجش‌ها و دلخوری‌های ریزریز و سوء‌تفاهم‌هایی است که به تمبرهای قرمز یا همان خشم‌های ریز و درشت بین یک زن و شوهر تبدیل می‌شود. هر درگیری می‌تواند به نقد کردن یک تمبر قهوه‌ای یا گاهی یک تمبر سیاه در صندوقچه‌ی زن و مرد بینجامد و تراکم و افزایش این تمبرها، بنیان عشق و دوستی را به ورطه‌ی سقوط و نابودی می‌کشاند و به جایی می‌رسند که یکی یا هر دو اعلام می‌کنند دیگر به یكدیگر حسی ندارند و دوست دارند هر‌چه زودتر از یكدیگر جدا شوند. همین خرده‌گلایه‌هایی که آن‌چنان به چشم نمی‌آید، به‌مرور ابزار وسواس و درگیری ذهنی زن یا مرد می‌شود. مثلاً زن، گلایه یا کنایه‌ی مربوط به پنج یا ده سال پیش را آن‌قدر تکرار می‌کند تا اعصاب همسر خود را به‌هم بریزد. درصدی از زنان یا مردان هنوز یاد نگرفته‌اند که بایستی روزانه، هفتگی یا ماهانه این تمبرهای قهوه‌ای را با گفتگو و تخلیه‌ی ذهنی درمان و نقد سالم کنند، وگرنه زن یا مرد مجبور می‌شوند حریم‌ها و حرمت‌ها را بشکنند. تمبرهای قهوه‌ای شکلی از بازی‌های روانی چه از طرف زن و چه از طرف مرد است که در آن نوعی خفیف یا شدید از حقه، کلک و دروغ وجود دارد و باعث دلخوری و رنجش و دعواهای مکرر و فاصله‌ی روانی بین آن‌ها می‌شود.

عشق، دوست داشتن، احترام و اعتماد و اطمینان و اعتبار با همین تمبرهای قهوه‌ای به بن‌بست می‌رسد، یک زن و شوهر، که به انواع صمیمیت فکر می‌کنند، بایستی این بازی‌های روانی (تمبرهای قهوه‌ای) را شناسایی و راه‌حلی بالغانه برای آن‌ها بیابند. مثلاً بایستی تکلیف خود را با دروغ گفتن تحت هر عنوانی روشن کنند، چرا‌که دروغ، ریشه‌ی تمام بازی‌های روانی است و وقتی بنیان آن ریشه‌کن بشود، عشق و صمیمیت، نفس راحتی خواهند کشید یا وقتی تکلیف برچسب زدن و دیگری را متهم دانستن روشن شود، آن‌وقت زن یا مرد کمتر سطل آشغال‌های خود را روی یکدیگر می‌ریزند.

زن و شوهر بایستی به فرهنگ آزاداندیشی رسیده باشند تا با توجه به ارزش‌های سالم و به‌روز، هر لحظه، رو‌به‌روی هم بنشینند و آن‌قدر گفتگو بکنند تا هیچ اثری از تمبرهای قهوه‌ای ایجاد‌كننده فاصله‌ی روانی به‌جا نماند. زن و مرد بایستی سطل زباله‌ای میان خود بگذارند و بدون قضاوت تخریب‌کننده نسبت به یكدیگر، دلخوری‌ها و رنجش‌های خود را بازگو کنند، درباره‌‌ی  آن‌ها حرف بزنند و در پایان از یکدیگر معذرت‌خواهی و دوباره یکدیگر را شارژ احساسی و معنوی بکنند و تمبر طلایی برای خود ذخیره سازند. در تمبرهای قهوه‌ای، همه‌ نوع حس منفی و بیمارگون وجود دارد. با وجود بی‌احترامی‌های جورواجور، بی‌اعتمادی و بدبینی‌های رنگارنگ و بی‌اطمینانی‌های مختلف، دیگر زن و مرد به هم اعتبار لازم و کافی را نمی‌دهند و وقتی زن یا مرد به‌راحتی به هم توهین و بی‌احترامی‌ می‌کنند، بعد از دو یا پنج سال، دیگر اثری از دوست داشتن واقعی وجود نخواهد داشت. زن و مرد هر چند وقت یک‌بار بایستی از دیدگاه آسیب‌شناسی خانواده به بررسی روابط آلوده به بازی‌های روانی خود بپردازند و فاصله‌ی روانی خود را کمتر کنند.

در مقابل تمبرهای قهوه‌ای، تمبرهای طلایی وجود دارد؛ یعنی وقتی زن و مرد تمبرهای طلایی بسیاری اندوخته باشند، این پیوند ادامه‌دار خواهد شد و دلبستگی روانی است که به‌وجود خواهد آمد. تمبر طلایی میوه و نتیجه‌ی حذف بازی‌های روانی است و درنتیجه‌ی آن نوازش‌های مثبت و تلنگرهای گوناگون عاطفی رخ می‌نماید که زن و مرد نسبت به هم روا می‌دارند و اساساً حذف تمبرهای قهوه‌ای، یعنی حذف هر نوع فاصله‌ی روانی. اما زمانی‌كه زن و شوهر تعداد زیادی امتیازهای منفی از یكدیگر می‌گیرند، این‌جا از تمبرهای قهوه‌ای، یك یا چند قدم جلوتر می‌روند و به «تمبرهای سیاه» می‌رسند. طوری‌كه در آن روابط زن و شوهر به شرایط بحرانی و مرز فاجعه‌بار می‌رسد و زندگی آماده‌ی فروپاشی است، گاهی با یك و گاهی با جمع شدن چند تمبر سیاه، هم زن و هم مرد، آمادگی روانی را برای جدایی عاطفی و نهایتاً جدایی حقوقی از یكدیگر پیدا می‌كنند. برای مثال وقتی زنی‌، همسرش را با چشمان خود، با زنی دیگر درحال معاشقه می‌بیند، این دیگر یك تمبر قهوه‌ای نیست، تمبری سیاه است كه سر از دادگاه خانواده و درگیری‌های شدید در می‌آورد و با گرفتن برگه‌ی جدایی تمبر قرمز خود را نقد می‌کنند و از صحنه‌ی زندگی و رابطه‌ی عمیق عاطفی زناشویی خارج می‌شوند.

                                                                                          دکتر علی شمیسا