مدیریت خشم به زبان ساده از سری کتاب های دامیز

از کجا می‌فهمید که بیش‌از‌اندازه خشمگین هستید؟ آیا خودتان درباره‌اش تصمیم می‌گیرید یا به دیگران اجازه می‌دهید که این کار را بکنند؟ اگر به لحاظ فیزیکی پرخاشگر نیستید ـ‌به‌طور فیزیکی دیگران را ناراحت نمی‌کنید و نمی‌رنجانید یا مشت بر دیوار نمی‌کوبیدـ آیا این بدان معناست که شما خشمگین نیستید؟ آیا اگر داد و بیداد کنید و فریاد سر بدهید یا اگر سینه‌تان را سبک کنید در شرایط بهتری قرار می‌گیرید یا بهتر است که دهانتان را ببندید تا آرامش حاکم گردد؟ آیا اشخاص خشمگین می‌توانند به‌واقع تغییر کنند یا باید با خشم خود کنار بیایند؛ زیرا طبیعتاً این‌گونه هستند؟ اگر شما مورد خشم دیگران واقع شدید چه باید بکنید؟ این‌ها جملگی سؤالات مهمی هستند که آن را در کتاب مدیریت خشم دامیز گنجانده‌ایم.

وقتی کتاب مدیریت خشم دامیز را می‌نوشتیم چهار هدف را در ذهن خود جست‌وجو می‌کردیم:

P    می‌خواستیم به شما نشان دهیم که خشم چیزی بیش از کلمه‌ای سه حرفی است، خشم احساسی کاملاً پیچیده است که معنایی به مراتب بیش‌ازآن دارد که آن را به کار می‌بریم. درک کردن خشم اصل اولیۀ مدیریت خشم است.

P    می‌خواهیم نشان دهیم که خشم چه تأثیرات منفی بر جای می‌گذارد، بخصوص وقتی مرتب تکرار می‌شود و زمان زیادی شما را درگیر می‌کند.

P    می‌خواهیم توضیح دهیم که مدیریت خشم در سه چهارچوب متفاوت اتفاق می‌افتد: دیروز، امروز و فردا. البته با هم تفاوت دارند و این بستگی به این دارد که آیا می‌خواهید از خشم‌های مربوط به گذشته رها شوید، با خشمی که هم‌اکنون بر شما غالب شده برخورد کنید یا مانع از خشمگین شدن خود در روزهای بعدی شوید؟

P    می‌خواهیم به شما نشان دهیم که مدیریت خشم در محدودۀ توان شما قرار دارد، چیزی نیست که برای مهار آن به تخصص احتیاج داشته باشید. برای مدیریت بر خشم خود می‌توانید از آنچه در این کتاب در همین زمینه آمده است استفاده کنید. مهم نیست که چند ساله هستید یا چه مدتی این خشم با شما بوده است. هیچ‌گاه برای مدیریت خشم دیر نیست.

مدیریت خشم دامیز از آن دسته کتاب‌های دوازده‌مرحله‌ای نیست که برای خواندن فصل دوم آن حتماً باید فصل اول کتاب را خوانده باشید. این کتاب منبعی است که ما آنچه را در شش دهه آموخته‌ایم در آن جا داده‌ایم. مجبور نیستید با فصل یک شروع کنید و به ترتیب بخوانید تا به فصل آخر کتاب برسید. می‌توانید به فهرست مطالب کتاب مراجعه کنید و هر موضوعی را که صلاح دانستید بخوانید. می‌توانید از فصلی شروع کنید که کمترین کنترل را روی آن دارید. مثلاً مشکل شما می‌تواند خانوادة شما باشد، ازاین‌رو می‌توانید اول بخش خانواده را بخوانید. حتی توصیه نمی‌کنیم که همۀ کتاب را تا انتها بخوانید. این به شما مربوط است.

قواعدی که در این کتاب رعایت شده‌اند

ما نمی‌خواستیم کتاب مدیریت خشم دامیز از سوی روان‌شناس‌ها برای روان‌شناس‌های دیگر نوشته شود. این کتاب برای کسانی است که می‌خواهند زندگی بدون خشم داشته باشند. به همین دلیل هم نکات حرفه‌ای را از این کتاب حذف کردیم. به جای آن از مطالبی استفاده کردیم که توده‌های مردم بتوانند از آن بهره بگیرند.

در ضمن، ما تلاش کرده‌ایم که خواندن کتاب مدیریت خشم دامیز خوشایند باشد و به دل بنشیند. مجبور نیستید با نگرشی تند و تیز این کتاب را بخوانید. اگر بتوانید مطلبی را با لذت بخوانید و آن را یاد بگیرید، با احتمال بیشتری مطالب در ذهن شما باقی می‌مانند و بهتر می‌توانید از آموخته‌هایتان استفاده کنید.

از همۀ این‌ها مهم‌تر کتاب مدیریت خشم دامیز پر از حکایت یا داستان‌هایی است که دربارۀ اشخاصی مانند شما به رشتۀ تحریر درآمده است. کسانی که توانسته‌اند بر خشم خود غلبه کنند؛ حتی اگر عمری با این خشم دست‌وپنجه نرم کرده باشند. کسانی که از آن‌ها مطلب می‌خوانید ترکیبی از بستگان، دوستان مراجعین و مشتریانی هستند که سال‌هاست آن‌ها را می‌شناسید. آن‌ها به ما نشان می‌دهند که برای حذف خشم چه اقداماتی اثربخش است. نقل‌قول‌ها و اقتباس‌های مربوط به این حکایات براساس حافظۀ ما دربارۀ مطالبی است که قبلاً شنیده‌ایم.

برای درک مطالب این کتاب لازم نیست که روان‌شناس باشید، اما ما در نوشتن کتاب از قواعد و رویه‌هایی استفاده کرده‌ایم:

P    وقتی واژۀ جدیدی را معرفی می‌کنیم آن را با حروف کج می‌نویسیم و لحظاتی بعد آن‌ها را تعریف می‌کنیم.

P    وقتی آدرس وب‌سایتی را می‌نویسیم از فونت متفاوتی استفاده می‌کنیم.

همین ولاغیر.

فرضیه‌های احمقانه

وقتی این کتاب را می‌نوشتیم فرضیه‌هایی دربارۀ شما ایجاد کردیم:

P    ممکن است شما با خشم مسئله‌ای داشته یا نداشته باشید، اما اگر شخصاً با خشم مشکلی نداشته باشید، کسی را می‌شناسید که این مشکل را دارد. اگر این کتاب را برای خود نخریده‌اید آن را برای همسر، خواهر، برادر، دوست، همکار، پسر، دختر و پدر و مادرتان خریده‌اید. این امکان هم وجود دارد که یکی از این اشخاص این کتاب را برای شما خریده باشد.

P    لازم نیست هر مطلبی را دربارۀ خشم بدانید. تنها باید بدانید که برای مدیریت خشم خود باید چه مطالبی را بدانید. دانشمندان سال‌ها خشم را بررسی کرده‌اند، اما شما در مطالب این کتاب به نکات تخصصی برنمی‌خورید. ما روی راهکارهایی تأکید می‌کنیم که اثربخشی آن‌ها ثابت شده باشد و شما به کمک آن‌ها بتوانید خشم خود را مدیریت کنید.

P    شما احتمالاً دنبال اطلاعات مفیدی می‌گردید و می‌خواهید بدانید چگونه می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. ما این کتاب را ساده طراحی کرده‌ایم تا بدانیم شما به چه مطالبی علاقمندید. تمام اطلاعات و مثال‌هایی که در این کتاب می‌خوانید قبلاً به دیگران کمک کرده‌اند. امیدواریم فصل‌های بعدی کتاب نیز به شما کمک کنند.

ساختار این کتاب چگونه است

کتاب مدیریت خشم دامیز از شش بخش و بیست‌وسه فصل تشکیل شده است. در ادامه توضیح داده‌ایم که در هر بخش چه مطالبی درج است.

بخش 1: اصول خشم

در سه فصل نخست کتاب شما را با برخی از واقعیت‌ها دربارۀ خشم به‌عنوان یک احساس طبیعی انسانی آشنا می‌کنیم. احساساتی مانند خشم در زندگی شما نقش مهمی ایفا می‌کنند. فصل دو به شما نشان می‌دهد که چگونه خشم خود را اندازه بگیرید و میان خشم سالم و خشم ناسالم و ویرانگر تفاوت قائل شوید. ما می‌خواهیم شما برای برخورد با خشم خود آزادانه عمل کنید، تصمیم بگیرید و گرفتار شرایطی نشوید که بعداً از آن متأسف شوید.

بخش 2: برخورد با خشم گذشته و حال

در این بخش دربارۀ چالش مدیریت بر خشم در لحظه بحث می‌کنیم. اغلب اشخاص از آن جهت به مشکل بر می‌خورند که نمی‌دانند وقتی احساس خشم به سراغشان می‌آید چه کار دیگری باید بکنند و در نتیجه به اقداماتی دست می‌زنند که مدیریت خشم را دشوار می‌سازد (برای مثال این مهم که همة احساسات موقتی و گذرا هستند). در فصل شش به شما روشی مؤثر را توصیه می‌کنیم که با رعایت آن می‌توانید خونسردی خود را حفظ کنید.

اگر شما هم مانند ما باشید گاه در شرایطی خشمگین می‌شوید که با موقعیتی که در آن قرار دارید، متناسب نیست. وقتی خشمگین می‌شوید از خود می‌پرسید: «مرا چه می‌شود؟» امکانش زیاد است که شما تحت تأثیر خشم‌هایی قرار داشته باشید که انتظار می‌کشند تا خود را نشان دهند. در فصل هفت توضیح داده‌ایم که باید چه کنیم تا خشم شما از امروز به فردا امتداد نیابد. در فصل هشت به جزئیات بخشیدن می‌پردازیم. ما در  اینجا به بخشودن به شکل معنوی آن توجه نداریم، به جای آن خشم را احساسی می‌دانیم که برای کاستن از تنش خود به آن احتیاج داریم. احساسی که مربوط به گذشتة ماست و در امروز ما خریداری ندارد.

بخش 3: جلوگیری از خشم آینده

فصل نُه تا دوازده راه برخورد با خشم قبل از اینکه اتفاق بیفتد را نشان می‌دهد. زود متوجه شدن و زود اقدام کردن روش و راهکاری جدید است. اغلب راهکارهای مدیریت خشم به این تأکید دارند که قبل از اینکه خشم از کنترل ما خارج شود فکری به حال آن بکنیم. وقتی در خشم می‌سوزید استفاده از شیوه‌های مدیریت خشم دشوار می‌شود. پیشگیری از بروز خشم مهم‌ترین کاری است که می‌توانید انجام دهید. در این بخش همچنین دربارۀ چشم‌اندازهای ذهنی بحث می‌کنیم. این‌ها روی آنچه انتظار دارید تأثیر می‌گذارند و سبب می‌شوند خشم خود را به شکلی عالی مدیریت کنید. در این بخش توضیح داده‌ایم که چگونه می‌توانید از خشم خود به‌طور مثبت استفاده کنید. اگر بتوانید کاری کنید که خشم نفوذش مثبت باشد دیگر مجبور نیستید از آن اجتناب کنید.

بخش 4: تغییرات سبک زندگی که خشم و سلامتی شما را بهبود می‌بخشد

ما هر دو بر این باوریم که داشتن یک سبک زندگی سالم به میزان بسیار زیادی از خشمگین شدن شما جلوگیری می‌کند. چرا؟ زیرا صدها انسان که با آن‌ها ملاقات و کار کرده‌ایم و ده‌ها هزار نفر دیگر که با آن‌ها آشنایی داریم به تجربه می‌دانند که برخورد مناسب با بدن روی احساساتی مانند خشم تأثیر می‌گذارد. در این بخش توضیح می‌دهیم چگونه خشم ناسالم محصول فرعی یک سبک زندگی ناسالم است. اگر به‌شدت استرس‌زده هستید، اگر کافئین زیاد مصرف می‌کنید، اگر زندگی‌تان تعادل خود را از دست داده (کار بیش‌ازاندازه، تفریح کمتر از اندازه)، اگر هرگز شب به‌راحتی نمی‌خوابید، اگر احساس می‌کنید تمام جهان را بر دوش‌های خود حمل می‌کنید، اگر از حمایت دیگران برخوردار نیستید یا با اعتقادات شما همخوان نیست و اگر به‌خاطر نومیدی افسرده هستید چرا نباید خشمگین باشید؟ این چیزها را تغییر دهید تا بهتر بتوانید بر خشم خود غلبه کنید.

بخش 5: مدیریت خشم در روابط

اغلب ما بخش اعظم زندگی روزانۀ خود را صرف کار، خانه و روابط صمیمانه می‌کنیم. در دو فصل این بخش توضیح داده‌ایم که آن مدیریت خشمی که در محل کار اعمال می‌کنیم از مدیریت خشم در روابط صمیمانه متفاوت است. صحبت مؤثر با افراد خانواده می‌تواند به مدیریت خشم کمک کند و از شدت تضادها و تناقض‌ها بکاهد. هر دو فصل این بخش به راهکارهایی اشاره دارند که از شدت خشم و خصومت می‌کاهند و هماهنگی بیشتری تولید می‌کنند.

بخش 6: بخش ده‌تایی‌ها

اگر شما دنبال راه‌حل‌های سریع برای بزرگ کردن فرزندانتان با خشم سالم می‌گردید می‌توانید مطالب مورد نظرتان را در این بخش جست‌وجو کنید.