شهامت تو را می خواند

مارکوس اورلیوس، این فیلسوف اندیشمند، این چهار ویژگی را «سنگ محک‌های نیکی» نامیده است. از دید میلیون‌ها نفر این چهار ویژگی، فضایل اصلی یا کاردینال هستند و چهار ایدئال تقریباً جهانی به شمار می‌روند که مسیحیت و بیشتر فلسفه‌های غربی برای آن جایگاه ویژه‌ای قائل‌اند و در بوديسم، هندوئیسم و بسیاری از دیگر فلسفه‌های آشنا، از اهمیت برابری برخوردارند. سی. اِس. لويیس اشاره می‌کند که به این چهار فضیلت به این دلیل که از مقامات کلیسا برگرفته شده‌اند، «کاردینال» گفته نمی‌شود، بلکه دلیلش معنای واژة لاتین کاردو به‌معنای لولا یا جزء اصلی است.

این چهار ویژگی، لولا یا همان اجزای اصلی هستند که دروازة زندگی نیک روی آن‌ها می‌چرخد.

این فضایل همچنین موضوع اصلی این کتاب و سه کتاب دیگر این مجموعه هستند.

چهار کتاب، چهار فضیلت.

هدف نخست این است که به شما کمک شود انتخاب کنید...

شهامت، دلاوری، صلابت، شرافت، ایثار...

میانه‌روی، اعتدال، کنترل بر خویش، خویشتن‌داری، تعادل...

عدالت، مساوات، نیکی، خیر، مهربانی...

خرد، دانش، حقیقت، آرامش، آموزش، صلح...

این‌ها کلیدهایی به‌سوی زندگی عزتمند، باشکوه و برتر در هر مفهومی هستند؛ ویژگی‌های شخصیتی‌ای که جان اشتاین‌بک آن‌ها را این‌گونه به‌خوبی توصیف می‌کند: «خوشایند و مطلوب برای صاحب آن‌ها، زیرا این ویژگی‌ها موجب می‌شود که صاحب آن دست به اقداماتی بزند که به آن‌ها مباهات می‌ورزد و از انجام آن‌ها نهایت رضایت را دارد». در روم برای فضیلت از کلمة virtus استفاده می‌شد و این واژه برای هر دو جنس به کار می‌رفت. فضیلت در روم زنانگی و مردانگی نمی‌شناخت.

امروز هم همین است. مهم نیست زن هستید یا مرد؛ مهم نیست از نظر جسمی قوی هستید یا ضعیف؛ مهم نیست از لحاظ روحی خجالتی هستید، از لحاظ ذهنی هوش متوسطی دارید یا دارای نبوغ‌اید؛ آنچه اهمیت دارد این است که فضیلت امری جهانی است.

فضایل، درهم‌تنیده و تفکیک‌ناپذیر هستند، اما درعین‌حال هریک از آن‌ها از دیگری متمایز است. انجام کار درست همواره به شهامت نیاز دارد. به همین نسبت نظم و رعایت اصول بدون خردِ شناختِ آنچه ارزش انجام دادن دارد، محال است. شهامت به چه درد خواهد خورد اگر در خدمت عدالت نباشد؟ خرد به چه کار خواهد آمد اگر از ما فردی متواضع‌تر نسازد؟

شمال، جنوب، شرق، غرب؛ این چهار فضیلت نیز به‌نوعی مانند جهت‌های جغرافیایی از آنِ یک قطب‌نما هستند. به همین دلیل است که چهار جهت جغرافیایی را «جهت‌های اصلی» می‌نامیم. آن‌ها راهنمای ما هستند. آن‌ها به ما نشان می‌دهند که کجا هستیم و حقیقت چیست.

ارسطو فضیلت را نوعی هنر یا مهارت توصیف می‌کند: چیزی که باید آن را دنبال کرد و پیگیرش شد؛ درست مانند فردی که با پیگیری و پشتکار در زمینه‌ای به تخصص و استادی می‌رسد. او این‌گونه می‌نویسد: «با ساختن است که سازنده می‌شویم و با نواختن چنگ است که چنگ‌نواز می‌شویم. به همین شکل، با اجرای عدالت است که عادل خواهیم شد؛ با میانه‌روی است که میانه‌رو و با اقدام شهامت‌مندانه است که باشهامت خواهیم شد.»

فضیلت چیزی است که انجامش می‌دهیم.

چیزی است که انتخابش می‌کنیم.

دوراهی هرکول یک رویداد فردی فقط برای یک‌ بار نبود. این دوراهی چالشی روزانه بود؛ چالشی که ما نیز فقط یک ‌بار با آن روبه‌رو نیستیم، بلکه به‌طور مداوم و مکرر آن را تجربه خواهیم کرد. آیا خودخواه خواهیم بود یا دگرخواه؟ شجاع خواهیم بود یا ترسو؟ قوی یا ضعیف؟ خردمند یا کودن؟ آیا عادتی خوب را برمی‌گزینیم یا عادتی بد؟ آیا خودمان را به حماقت خواهیم زد و همان مسیر شناختةشدة پیش را انتخاب خواهیم کرد یا رنجِ ایده و کاری جدید را به جان خواهیم خرید؟

همچون گذشته خواهیم بود یا رشد خواهیم کرد؟

راه سهل و شاید اشتباه یا راه سخت و به‌طورقطع درست؟