معامله گری با ذهن آگاهی

مقدمه مترجمین

گری دیتون، پزشک روان‌شناس در این کتاب به‎عنوان روان‌شناس در حوزه معاملات، مدرس معامله‎گری و معامله‎گر فعال در بازارهای ارزی و اِس‌اندپی[1]  ‌ای-مینی[2]، علم روان‌شناسی و معامله‎گری را در هم آمیخته است. او از طریق برنامه آموزشی عمیق و قوی خود که آموزشی هفتگی، آنلاین و منحصربه‌فرد است، مهارت‎های پیشرفته معامله‎گری را به معامله‎گران آموزش می‎دهد. در این کلاس آموزشی معامله‎گران ضمن کسب مهارت در خواندن و تحلیل نمودارها با موقعیت‎های مختلف روان‌شناختی آشنا می‌شوند و به سطحی جدید از بینش معامله‎گری و یادگیری دست می‌یابند. گری سخنران بین‎المللی محبوبی است که تا امروز در کشورهای انگلستان، سنگاپور، مالزی، استرالیا و ایالات متحده امریکا برای معامله‎گران همایش‌های زیادی برگزار کرده و مدرک دکترای خود را از دانشکده تحصیلات تکمیلی روان‌شناسی کاربردی و حرفه‌ایِ دانشگاه راتگرز اخذ کرده است. گری دیتون اکنون رئیس مؤسسه‎ای مشاوره‎ای در حوزه معامله‎گری است. 

بازار سنتی و بازار نوین قوانین و اصولی دارد که معامله‌گر باید به آن‌ها احترام بگذارد و در این راستا ابتدا باید چیستی معامله‌گری را درک کند و بیاموزد. در بازار نوین که شامل سهام، رمز ارزها و دیگر موارد می‌شود، هر روز معامله‌های زیادی صورت می‌گیرد. شاید هرکسی که دستی در خرید و فروش بازار معامله و سهام و سرمایه داشته باشد، خودش را معامله‌گر بداند یا دست‌کم ادعا کند که می‎تواند معامله‎گری را انجام دهد، اما تعریف حقیقی معامله‌گر چیست؟

معامله‌گر فردی است که سعی دارد از خرید و فروش دارایی‌های مختلف براساس پیش‌بینی‌های صحیح روند آتی قیمت وبراساس دیدگاه‌ها و ایده‌هایش درباره بازاری که در آن به فعالیت می‎پردازد، سود کسب کند.

حال معامله‌گری چیست؟ به‌طورکلی به عمل خرید و فروش هر کالای حقیقی یا مجازی که دارای یک خریدار و فروشنده باشد، معامله‎گری می‌گویند که منظور از آن در این کتاب سهام، ارز دیجیتال، اختیار معامله (اپشن)، یک ارز خاص و... است.

در فرایند معامله‌گری می‌توان هنگام افزایش یا کاهش قیمت -بازارهای دوطرفه- سود کسب کرد. بنابراین حتی درصورت وجود روند نزولی در بازار سهام یا سایر بازارهای مالی نیز همیشه موقعیت سودده وجود دارد.

معامله‌گری مزایا و معایبی دارد که به بخشی از آن‌ها اشاره می‎کنیم.

مزایای معامله‌گری عبارت‌اند از:

-     معامله‌گری وابسته به زمان و مکان خاصی نیست.

-     اگر معامله‎گری با ذهن‌آگاهی انجام شود، امکان کسب سودهای کلان وجود دارد.

-     معامله‌گری در ایجاد استقلال فکری و شغلی بسیار مفید است.

-     هر فردی با هر میزان سرمایه و بدون نیاز به ابزار خاص می‎تواند معامله کند.

-     معامله‎گری نسبت ‌به سایر روش‎ها امکان نقدشوندگی بالای سرمایه را دارد.

معایب معامله‎گری نیز عبارت‌اند از:

-     معامله‎گری به‌شدت هیجان‎انگیز است و در برخی از موارد باعث آشفتگی ذهنی می‌شود.

-     معامله‎گری نیاز به انضباط، پیگیری و یادگیری مداوم دارد.

-     ریسک در معامله‎گری بالاست و احتمال از دست رفتن سرمایه وجود دارد که این مورد کاملاً قابل کنترل است.

بزرگ‌ترین چالش پیش روی معامله‎گران قرار گرفتن در مسیر صحیح آموزش است. در روزهایی که تبلیغات اثر بسزایی در جذب مخاطب دارد و افراد با مواجهه با تبلیغات متنوع در فضای مجازی جذب موضوعی خاص می‌شوند، با پدیده‌ای به نام «خوداستادپنداری» در بازارهای مالی روبه‌رو هستیم. نمود این پدیده را می‎توان در فعالان اینستاگرامی با سابقه بسیار کم دید که هیچ بازدهی مناسبی در معاملات خویش ندارند، اما دست به تحلیل می‎زنند. جالب است که بیشتر مخاطبان این افراد، تازه‌واردان به بورس‌اند که فریب تعداد دنبال‎کنندگان آن‌ها را می‌خورند.

جالب است که بدانید درحال‌حاضر ممبرها و حتی لایک‌های تقلبی توسط ربات‌ها ایجاد و مدیریت می‌شوند و کمتر کسی می‌تواند متوجه این موضوع شود و افراد مبتدی به‌راحتی فریب زرق‌وبرق این صفحات را می‎خورند. به‌همین‌دلیل متأسفانه افراد تازه‌وارد جذب این صفحات می‌شوند و در مواجهه با تبلیغ درآمدهایی راحت و کسب سودهای چندصددرصدی از بازارهای مختلف تاب نمی‌آورند و با خرید پکیج‌های آموزشی با نام‎های دهان‌پرکن که عمدتاً حاوی مطالب پیش‌پاافتاده و سطحی است، قیمت‌هایی گزاف پرداخت می‌کنند و رمز موفقیت خود را به‌اشتباه در همین بسته‎های آموزشی می‌بینند. این در حالی است که کسانی که خاک بازار را خورده و چالش‎های بازار را در برهه‎های حساس لمس کرده‌اند، به انزوا کشیده شده‌اند؛ زیرا در میان سیل عظیم پکیج‌هایی که معامله‌گران با آن‌ها به نتیجه نرسیده‌اند، توانی برای اثبات خویش ندارند و رفته‌رفته همه با یک چشم دیده می‌شوند.

در معاملات داشتن ذهن‌آگاهی و رعایت زمان طلایی در خرید و فروش حرف اول و آخر را می‌زند. همچنین نگاه درست به شرایط جامعه و بازار همراه با پارامترهای دیگر ضرورت دارد که همه این موارد در کتاب توضیح داده شده است.

ارکان یک معامله درست برپایه قوانینی خاص استوار است که معامله‌گر باید این قوانین را با ذهن‌آگاهی به‌درستی و به‌موقع به منصه ظهور برساند.

ما سعی کردیم مخاطبی را که خواستار حقیقی آموزش معامله‌گری است، با اساس معامله‎گری و قوانین اصلی آن آشنا کنیم تا بدون استیصال و سرگردانی در این بازار، اطلاعات واقعی معامله‎گری را بیاموزد.

در این کتاب نه‌تنها با رفتارهای صحیح معامله‎گر و شیوه‎های اثربخش معامله‎گری و مدیریت صحیح آن آشنا می‌شوید بلکه توانایی مواجهه با چالش‌های هیجانی و احساسی موجود در بازار پرنوسان سرمایه را نیز کسب می‌کنید.

وجه روان‌شناختی معامله‎گری از اهمیت فراوانی برخوردار است، زیرا معامله‌گران باید ظرف مدتی کوتاه تصمیماتی سریع و هوشمندانه برای خرید و فروش بگیرند و این شتابزدگی بار هیجانی و اضطراب زیادی را روی دوش آن‌ها می‌گذارد. همان‌طورکه می‌دانید تصمیم‌گیری فرایندی است که نیاز به حضور ذهن دارد و هیچ‌چیز به‌جز استراتژی‌های نوین روان‌شناسی در ارتقای تصمیمات اثرگذار نیست.

این کتاب با به‌کارگیری جدیدترین تحقیقات روان‌شناختی در زمینه رفتارشناسی، رویکردهای تازه‌ای را به خواننده آموزش می‌دهد که همه آن‌ها به تمرکز بیشتر، اعتمادبه‌نفس بالاتر و چشم‌اندازهای مثبت‌تر و کسب سود بالاتر منجر خواهند شد.

یکی از مفاهیم اصلی کتاب «ذهن‌آگاهی» است. ذهن‌آگاهی همان هوشیاری در لحظه حال است. معامله‌گر ذهن‌آگاه به‌راحتی می‌تواند هیجانات و اضطراب‌های خود را کنار بگذارد و با افق دید بازتر بر موانع هیجانی پیش روی خود چیره شود و در معاملات خود نتایجی بی‌نظیر رقم بزند.

درست است که مخاطب خاص این کتاب معامله‎گران‌اند اما هر فردی که دارای حرفه‌ای پرتنش باشد، می‌تواند از راهکارهای سودمندی که در بخش‌های مختلف این کتاب به‎ویژه در قسمت‌های مربوط به ذهن‌آگاهی آمده است، نهایت استفاده را ببرد و عملکرد خویش را بهبود بخشد.

یکی از نکات کلیدی این کتاب تمرین‌هایی است که پس از ارائه نمونه‌های موردی برای خوانندگان تهیه شده است تا بتوانند پس از یادگیری هر تکنیک آن را به بهترین شکل به کار ببرند.

در این کتاب برخی از واژگان تخصصی روان‌شناسی به کار رفته که تابه‌حال در زبان فارسی وجود نداشته است و معادل‌سازی آن‌ها به بهترین شکل با توجه به تخصص و تبحر مترجمان صورت گرفته است.

فاطمه باغستانی

[1]. شاخص500 S&P  فهرستی از پانصد سهام برتر در بازار بورس سهام نیویورک و نزدک است. از این فهرست برای قیاس در معاملات، خرید و فروش سهام و نیز برای ارزیابی عملکرد شرکت‌های بزرگ در بازار سرمایه استفاده می‎شود. بازار سرمایه درواقع ارزش کل سهامی را که یک شرکت منتشر کرده است، دربرمی‌گیرد و این شاخص 80 % از ارزش بازار سرمایه را شامل می‌شود. برای گزینش در این فهرست فقط شرکت‌های امریکایی با حداقل 5/3 میلیارد دلار ارزش بازار واجدالشرایط‌اند. حداقل 50٪ از سهام این شرکت‌ها باید شناور و در دسترس عموم باشد، قیمت سهام حداقل باید به‌ازای هر سهم یک دلار باشد و در چهار دوره متوالی از سال مالی سودآوری داشته باشد. - م.

[2]. e-mini ؛ یک قرارداد آتی الکترونیکی است که نشان‌دهنده مقداری از ارزش یک قرارداد آتی استاندارد مربوطه است. بورس کالای شیکاگو (CME) اولین محصول e-mini را در 9 سپتامبر 1997 زمانی که e-mini S&P 500  را راه‌اندازی کرد، معرفی کرد. این پسرعموی کوچک‌تر S&P 500 شرکت‌کننده‌های بیشتری را به سرمایه‌گذاری بازارهای آتی سهام تشویق کرد، زیرا یک‌پنجم مبلغ کامل قرارداد را ترید می‌کند و ازاین‌جهت برای سرمایه‌گذاران و تریدرها بسیار مقرون‌به‌صرفه است. - م.

مقدمه نویسنده

اگر این کتاب را برای خواندن انتخاب کرده‎اید، این احتمال وجود دارد که در معامله‎گری با دشواری‎هایی مواجه هستید یا به‌رغم تلاش‎های فراوان هنوز نتوانسته‎اید به سطح مطلوبتان در معامله‎گری دست یابید. شاید تا امروز در معامله‎گری‎های خود با یک یا چند مورد زیر روبه‎رو شده باشید:

•     پایان دادن زودهنگام به معاملاتی سودده به‎رغم آگاهی از اینکه استراتژی معاملاتی شما محکم و قوی است.
•     ناکامی در شروع معامله‎ای کاملاً عالی به‎دلیل ترس از زیان یا باخت.
•     ادامه دادن به معاملات زیان‎ده به امید بازگشت به نقطه سربه‌سر.
•     دامن زدن به موقعیتی زیان‎ده به امید برگشتن ورق و رونق گرفتن مجدد بازار.
•     کسب سود در صبح یک روز و از دست دادن آن در عصر همان روز.
•     تهاجمی و بی‎پروا رفتار کردن پس از باخت پول خود.
•     انجام دادن معاملات بی‎هدف و بدون برنامه‎ریزی درست زمانی که بازار حرکتی ناگهانی دارد.
•     توقف در معاملات یا کاهش حجم آن‌ها پس از تجربه باخت.
•     معامله کردن بیش از مبالغی که روند مدیریت سرمایه توصیه می‎کند.
•     نگهداری معاملات طولانی‎تر از زمانی که باید نگه داشته شوند به این امید که شاید به سودی چشمگیر برسید.
•     ناکامی در طراحی معامله‌ای کاملاً مناسب به‌دلیل باخت در دو معامله اخیر.
•     افزایش بیش‌ازحد اعتمادبه‎نفس پس از کسب سود فراوان در یک روز و ضربه زدن به معاملات بعدی.
•     کسب سودهای ناچیز و مداوم، اما ناتوانی در بهبود و ارتقای عملکرد معاملات خویش.

این مشکلات معامله‎گری بسیار آسیب‌رسان‌اند. آن‌ها نه‎تنها از لحاظ مالی به شما ضرر می‌رسانند، بلکه موجب رنجش‎های احساسی و روانی نیز می‎شوند. هیچ تخصصی به‎اندازه معامله‎گری، روان شما را نمی‌آزماید. این دشواری‎ها و رفتارهای غیرماهرانه معامله‎گری ناشی از چالش‎های ذهنی و هیجانی بنیادینی است که معامله‎گران با آن‌ها دست‌به‌گریبان‌اند. به‌احتمال‌زیاد تا امروز تلاش فراوانی کرده‎اید که بر این دشواری‎ها فائق آیید، اما روش‎هایی که آزموده‎اید، جواب نداده‎اند. پس از مدتی ممکن است از خود پرسیده باشید که آیا اصلاً راهکاری هست که نتیجه بدهد یا حتی بدتر از این شاید به لیاقت و توانمندی خود برای معامله‎گری تردید کرده باشید.

این کتاب از همه روش‎هایی که تابه‎حال به کار گرفته‎اید، متفاوت است. این کتاب به شما ذهن‎آگاهی را پیشنهاد می‎کند. منظور از ذهن‎آگاهی روشی هنرمندانه است که پشتوانه‎ای علمی دارد و می‎توان گفت یک روند روان‌شناسی خاص معامله‎گری است؛ همه این ویژگی‎ها در کنار هم می‎توانند قفل در را باز کرده و به مدیریت چالش‎های ذهنی و هیجانی شما و بهبود عملکردهایتان در معامله‎گری کمک کنند. اگر مصمم هستید و مایلید در این مسیر متعهدانه تلاش کنید، این کتاب قطعاً به شما کمک شایانی خواهد کرد.

من [نویسنده] در رشته روان‌شناسی بالینی درس خوانده‎ام. بیش از پانزده سال قبل به حوزه معامله‎گری و روان‌شناسی معامله‎گری روی آوردم. مانند دیگر معامله‎گران بیشتر مشکلاتی را که در بالا ذکر شد، تجربه کرده‎ام. تجربیات شخصی و تجربه‎هایی که از سایر معامله‎گران داشتم به من آموخت که خرد قراردادی معامله‎گری در کنترل و حذف هیجان‌ها جواب نخواهد داد. کاملاً برعکس هرچه برای مهار و بررسی احساسات خود بیشتر تلاش کنیم، توجه ما از معاملاتمان بیشتر پرت خواهد شد و معاملاتی اشتباه‎تر خواهیم داشت. در اینجا نه‎تنها خرد قرادادی کارساز نیست بلکه اشتباه هم هست. معامله‎گران بی‌شماری در معاملات ناکام عمل کرده و نتوانسته‎اند مهارت‎های معامله‎گری را براساس همان خرد قراردادی بیاموزند، زیرا آن‌ها تلاش کرده‎اند به همان روش معمول حل مشکل که اتفاقاً خود ریشه مشکلات است، عمل کنند و از شر افکار و احساسات خود خلاص شوند. ما با این روش گرفتار الگوهای خشک و خودسرانه خواهیم شد و به معاملاتمان آسیبی جدی خواهیم زد.

آلبرت اینشتین می‎گوید: «شما نمی‎توانید مشکلاتتان را با همان خودآگاهی‌ای که آن را خلق کرده است، حل کنید. باید بیاموزید دنیا را با نگاهی تازه بنگرید.» شاید وقتی اینشتین این سخن را بیان کرده به معامله‎گری اشاره کرده است. برای تفوق بر چالش‎های ذهنی معمول در معامله‎گری باید طرز فکر خود را تغییر دهیم. این کتاب روش کار را به شما نشان خواهد داد.

من زمانی تفکر متفاوت در روان‌شناسی معامله‎گری را آغاز کردم که در یک همایش روان‌شناختی به موضوعی بسیار حیرت‌انگیز توجه کردم. در یک ارائه ویدیویی روان‌شناسی نشان داده شد که با فردی افسرده و مستعد خودکشی در حال صحبت و درمان بود. در طول یک جلسه درمان فرد بیمار تغییر چشمگیری داشت. او دیگر افسرده نبود و به خودکشی هم فکر نمی‎کرد. درست نفهمیدم که روان‌شناس چه کرده است، زیرا با چیزهایی که در جایگاه یک روان‌شناس یاد گرفته و عمل کرده بودم، بسیار متفاوت و حتی کمی غریب بود اما با تمام وجود باور داشتم هر روشی که این روان‌شناس در پیش گرفته، بسیار قدرتمند و مؤثر است.

این روش متفاوت روان‌شناسی همان درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد یا اَکت نامیده می‎شود. وقتی برای نخستین‌بار این فیلم را مشاهده کردم، این روش چندان شناخته‎شده نبود. مطالب چندانی درباره این روش وجود نداشت و افراد کمی آن را تجربه کرده بودند. البته امروز همه‌چیز تغییر کرده است. درحال‌حاضر کتاب‎ها، مقالات علمی و همایش‎های زیادی در این مورد وجود دارد و روان‌شناسان زیادی به دلیل اثرگذاری این تکنیک آن را پذیرفته و به کار می‎بندند. روش اکت منحصر به اتاق‎های درمان نیست و در حوزه‎های خارج از درمانگری نیز کاربرد دارد؛ برای مثال، سوزان دیوید و کریستینا کنگلتن مطالبی درباره «چابکی ذهنی» ناشی از روش اکت برای مدیران اجرایی و رهبران صنایع در مجله آنلاین کسب‌وکار هاروارد نوشته‎اند. آیا شما تمایل ندارید به‎جای درگیری ذهنی در معاملات خویش از چابکی ذهنی برخوردار باشید؟

یکی از عناصر اصلی روش اکت ذهن‎آگاهی است. همان‌طورکه در این کتاب خواهید آموخت، ذهن‎آگاهی برای معامله‎گران بسیار اهمیت دارد. هرچند ذهن‎آگاهی در سنت‎های کهن شرقی ریشه دارد، تحقیقات علمی نوین حاکی از آن است که ذهن‎آگاهی توان قدرتمندی برای اثرگذاری مثبت بر روان ما و افزایش ساختار مغزی ما انسان‎ها دارد که مورد دوم در مطالعات تصویربرداری عصبی دیده شده است. رویکرد اکت به ذهن‎آگاهی همراه با دیگر تکنیک‌های پیشرفته روان‌شناختی همچون ناهم‌جوشی[1] و تعهد در عمل، ارزش بالایی به معاملات ما اضافه می‎کند و می‎تواند به‎شکلی قابل ‎ملاحظه روان‌شناسی معاملات را در جهتی مثبت تغییر دهد. ذهن‎آگاهی و دیگر تکنیک‎ها به شما کمک می‎کند تا به‎جای آزمودن و کنترل کردن احساسات و افکار ناخواسته، همانند یک استاد آیکیدوی ذهنی آن‌ها را نادیده بگیرید و تمرکز خود را بر چیزی که بسیار مهم است، یعنی معاملاتتان قرار دهید.

البته اگر می‎خواهید در معامله‎گری به بالاترین حد برسید، بالا بردن چابکی ذهنی به‎تنهایی کافی نیست. معامله‎گری در اصل فعالیتی عملکردمحور است. ما دانش، مهارت‎ها و توانایی‎های معامله‎گری را رشد و توسعه می‎دهیم و سپس هرآنچه را می‎دانیم و می‎توانیم انجام دهیم با فعالیت در بازار به کار می‎گیریم. بهترین مجریان در هر زمینه‎ای به کمک مربیان، آموزگاران و آموزش تخصصی راهنمایی و هدایت شده‎اند. راهنمایی ساختاریافته فرصت‎هایی را برای یادگیری مهارت‎ها و فائق آمدن بر چالش‎های ذهنی فراهم می‎کند. بیشتر معامله‎گران از هدایت ساختاریافته بهره‎مند نیستند. آن‌ها به حال خودشان رها شده‎اند. این کتاب نوشته شده است تا این روند را تغییر دهد.

آنچه در هر فعالیت اجرایی مهم است، داشتن فرایند و چسبیدن به آن است. فرایندها مجموعه‌‌های مشخصی از فعالیت‎ها یا مراحلی‌اند که برای دستیابی به نتیجه‎ای مطلوب باید گام‌به‌گام انجام شوند. هرچه در یک فرایند سالم مداومت بیشتری نشان دهیم، با فرض اینکه دیگر شرایط ثبات داشته باشند، بهتر می‎توانیم دانش، مهارت‎ها و توانایی‎هایمان را به کار بگیریم و نتایج معامله‎گری بهتری به دست بیاوریم. ایده‎های من درباره فرایند روان‌شناسی معامله‎گری در یک دوره تحصیلات تکمیلی با موضوع روان‌شناسی ورزش و عملکرد انسان متولد شد که چارلی ماهر[2]، روان‌شناس ورزشی حرفه‎ای، آن را تدریس می‎کرد. دوره آموزشی چارلی به من کمک کرد تا ایده‎هایم را درباره روان‌شناسی معامله‎گری تغییر دهم. این تغییر شامل حرکت از روش‎های روان‌شناختی سنتی و تکنیک‎های تغییر فکر و هیجانات به‌سوی به‎کارگیری مستقیم روان‌شناسی در فرایند معامله‎گری بود: چطور برای معامله آماده شویم، چطور معامله خود را اجرا کنیم و چطور کارایی معامله‎گری خویش را ارزیابی کنیم.

این نخستین کتاب درباره روان‌شناسی معامله‎گری براساس قدرت ذهن‎آگاهی و در بستر فرایند است. ترکیب یک فرایند روان‌شناسی قدرتمند معامله‎گری با ذهن‎آگاهی و دیگر مهارت‎های ذهنی برجسته می‎تواند به شما کمک کند تا ابعاد روان‌شناختی و ابعاد تکنیکال و فنی معاملات خود را به حدی عالی برسانید.

[1]. Defusion؛ ناهم‌جوشی فکر تمرینی است که به شما این توانایی را می‌دهد که افکار، هیجانات و احساسات بدنی خود را بشناسید و روی آن‌ها تمرکز پیدا کنید. این تمرین ازجمله تکنیک‌هایی است که از روش درمان پذیرشی و تعهدی به عاریت گرفته شده است پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این روش، درمان بسیار موفقی برای مشکلات هیجانی است. - م.

Charles Maher .[2]؛ چارلی ماهر، روان‌شناس ورزشی در تیم بیسبال لیگ دستۀ اول کلیولند و استاد ممتاز در دانشکدۀ روان‌شناسی کاربردی و حرفه‌ای دانشگاه روتگرز است. - م.