سرماخوردگی روانی

روان‌شناس معروف، مارتین سلیگمن، افسردگی را به‌عنوان «سرماخوردگی روانی» می‌شناسد. این تشبیه به‌خاطر شیوع فراوان این اختلال روانی است. در حدود 12 درصد مردم، در دورانی از زندگی خود به افسردگی شدیدی که نیاز به درمان پیدا می‌کند مبتلا می‌شوند و تقریبا تمام انسان‌ها در دورانی خاص به‌ویژه در جوانی به درجاتی خفیف از حالات افسردگی مبتلا می‌شوند. اکثر قریب به اتفاق موارد افسردگی، بدون درمان ظرف 3 تا 6 ماه خودبه‌خود برطرف می‌گردد. البته این بدان معنا نیست که درصورت احساس افسردگی نباید در صدد درمان و چاره‌جویی برآییم. برای درمان افسردگی باید از نیروی خود، اطرافیان و اعضای خانواده و همچنین پزشکان یا روانشناسان کمک بگیرید. آنچه در این کتاب نوشته شده برای راهنمایی شما به‌منظور غلبه‌ی سریعتر بر افسردگی و همچنین راههای پیشگیری از آن است چراکه افسردگی یک پریشانی روانی است و بیش از همه، رواندرمانی است که می‌تواند آن‌را بهبود بخشد. مهارتهایی که در این کتاب به شما آموزش داده می‌شود حاصل تجربه‌های چندین ساله‌ی روانشناسان در درمان افسردگی است و با به‌کار گیری آن‌ها بسرعت می‌توان به افسردگی یا به قول متخصصین، «دپرسیون» غلبه کرد.

هیچکس از افسردگی چه برای خود و چه برای اطرافیان، خوشنود نمی‌شود. افسردگی سیاهه‌ی سیاهی است که روحیه‌ی انسان را ضعیف و شادمانی را از او سلب می‌کند. هنگامیکه کسی به افسردگی دچار می‌شود، روابط او با اطرافیان کاهش می‌یابد و گوشه‌گیر و انزواطلب می‌گردد و متأسفانه، دوستان و نزدیکان نیز غالبا از وی دوری می‌گزینند چراکه می‌ترسند انگشتان سرد خلق افسرده‌ی، روح آنان را نیز منجمد سازد! همین عامل باعث تشدید افسردگی می‌شود و فرد احساس گناه و ضعف می‌کند و به این ترتیب در گرداب دپرسیون اسیر می‌شود. وقتی فرد به افسردگی دچار می‌شود، اطرافیان به خوبی‌به پوچی توهمات و خیالات وی واقفند و با خود چنین تصور می‌کنند که وی می‌تواند به سادگی این افکار منفی را دور بریزد و به جمع آن‌ها باز گردد و فعالیت معمول را از سر گیرد و حال آن‌که افسردگی یک دیوار نامریی ولی سترگ است که فقط فرد افسرده قادر به لمس آن است و برای فروپاشی آن نیاز به کمک دارد خوشبختانه برای رهایی از این حالت، راه‌حل‌های مؤثری وجود دارد که برای به‌کارگیری آن‌ها، یاری و مهربانی و شکیبایی و درک اطرافیان و خواست و آهنگ بیمار، ضروری و لازم است.

اضطراب و افسردگی در شمار شایع‌ترین اختلالات روانی انسان امروز و دشمنان اصلی «خلق نیکو» به‌شمار می‌روند. مطالعه‌ی دقیق این صفات، درک و سپس به‌کارگیری نکات مهم آن در درمان افسردگی تاثیر صددرصد دارد. اگر کسی به شما یک راه‌حل آسان، سریع و معجزه‌گونه معرفی کرد بدانید که فقط خواب و خیال است و نتیجه نگرفتن از چنین راه‌هایی موجب تشدید افسردگی شما خواهد شد. افسردگی، یک بیماری تب‌دار جسمانی نیست که با چند قرص و چند روز استراحت بر طرف شود بلکه یک رنجوری روانزاد ناشی از فشارهای چندساله است لذا برای ریشه‌کن کردن آن باید روشهای صحیح درمانی را با حوصله و همت، به‌کار بست.

افسردگی چیست؟

همان‌طور که همه می‌دانند، افسردگی نوعی غم و اندوه و کاهش بیش از حد سطح شادمانی به‌خاطر موضوعی است که اهمیت آن‌را ندارد و همه‌ی افراد به‌طور طبیعی، گاه خوشحال و گاه ناراحت می‌شوند ولی این فرودهای خلقی در حالت طبیعی به اندازه‌ای شدید نیست که انسان را دچار افسردگی نماید و به وی لفظ «افسرده» یا «دپرس» اطلاق گردد. اگر مشکلات را پیش از شدت یافتن آن‌ها به‌خوبی‌بشناسید و سپس بررسی کنید، بهتر و راحت‌تر می‌توانید با آن‌ها مبارزه نمایید و پیروز شوید. بنابراین اگر بدانید افسردگی واقعا چیست بدیهی است که بهتر می‌توانید راه‌حل آن‌را بفهمید و اجرا نمایید.

درحد فاصل بین یک خلق گرفته و غمگین و یک افسردگی حقیقی، مرز مشخص وجود ندارد و با ارقام و اعداد نمی‌توان مقداری برای هر کدام تعیین نمود تا به‌طور مشخص، وضعیت خلقی تعیین گردد. درواقع، غمگینی طبیعی را می‌توان یک سایه‌ی آبی‌رنگ دانست که به‌تدریج به سرمه‌ای و سپس به سیاه می‌گراید و وقتی کاملا تیره می‌شود، افسردگی نامیده می‌شود، برای شناخت و درمان به‌موقع افسردگی باید با حالات و فشارهای زودرس آن‌ها آشنا بود لذا بهتر است به احساس‌ها و افکار به‌خوبی‌توجه کنید و حتی آن‌ها را یک‌به‌یک، بر روی کاغذی بنویسید تا به‌خوبی‌تفکیک و مشخص شوند. هرگز نباید از اینکه احساس‌های افسرده در شما وجود دارد خود را سرزنش کنید یا دیگران این کار را بکنند زیرا باعث تشدید افسردگی خواهد شد. افسردگی یک اختلال عمدی نیست که فردی با دست خود ایجاد کرده باشد بلکه عارضه‌ی روانی ناشی از فشارهای روحی است که طی دوران درازمدت عمر در ساختار روانی انسان  رسوخ نموده و سرانجام بدنبال یک حادثه‌ی ناراحت‌کننده، همچون آتش از زیر خاکستر زباله می‌کشد و تظاهر می‌نماید.

فرد افسرده احساس پوچی می‌کند. زندگانی را بی‌هدف و پایانش را مرگ بی‌نتیجه می‌بیند. هرکار و فعالیتی به نظرش پوچ و واهی می‌رسد. هر تفریح و سرگرمی‌برایش تکراری و کسالت‌آور است نمی‌خندد. احساس فشار روانی می‌کند. خیلی کم حرف می‌زند. گوشه‌گیر است. از درس و کار کناره می‌گیرد. فعالیت‌های اجتماعی وی به‌شدت کاهش می‌یابد. ممکن است احساس گناه و تقصیر نماید و مثلا از کاری که حتی سالها پیش انجام داده احساس عذاب وجدان شدید نماید. احساس می‌کند از هر حرف یا عملش، افرادی را رنجیده خاطر نموده است. فرد افسرده معمولا کم‌اشتها است ولی شب به‌راحتی به‌خواب می‌رود (برخلاف افراد مضطرب) اما صبح زود از خواب می‌پرد. احساس ضعف جسمانی دارد. خود را تنها و بی‌یار و یاور احساس می‌کند. ممکن است گاه به فکر خودکشی بیفتد و در موارد بسیار شدید بیماری حتی فرد ممکن است اقدام به خودکشی کند. مکررا آه می‌کشد و بسیار گریه می‌کند. احساس خستگی و ناتوانی دارد. رمق برخاستن و رفتن به جایی یا انجام فعالیتی را در خود احساس نمی‌کند. بسیار بدبین شده و تصور می‌کند اوضاع موجود به هیچ وجه رو به بهتر شدن نخواهد رفت و کاملا ناامید است. احساس می‌کند فردی بی‌فایده است. قدرت تمرکز حواس و تصمیم‌گیری وی بسیار کاهش می‌یابد. حتی ممکن است بدنش سرد باشد و احساس سرما نماید. میل جنسی وی نیز به‌شدت کاهش می‌یابد و از فعالیت جنسی سرباز می‌زند.

البته تمام این علایم در یک زمان وجود ندارد و معمولا به تدریج تعداد و شدت علایم بیشتر می‌شود تا اینکه فرد را کاملا درمانده می‌سازد. این افراد در مراحل پیشرفته بسیار کم غذا می‌خورند و دچار یبوست شدید نیز می‌شوند البته در عده قلیلی از مبتلایان به افسردگی ممکن است اشتها و دفعات اجابت مزاج حتی افزایش یابد.

افسردگی یک اختلال روانی است که بر فکر، احساس، رفتار و عملکرد جسمانی فرد تاثیر می‌گذارد. شایان ذکر است که تن و روان به یکدیگر کاملا مرتبط هستند و آزردگی یکی، رنجوری روان به یکدیگر کاملا مرتبط هستند و آزردگی یکی، رنجوری دیگری را به همراه دارد و لذا هرگونه بیماری جسمانی موجب ناراحتی روحی و روانی می‌شود و نیز هر نوع تألم روحی و روانی، مشکلات جسمانی به همراه خواهد داشت که به صورت علایم گوارشی (از قبیل کاهش اشتها، درد شکم، اسهال، یبوست، و تهوع) عصبی‌(تحریک پذیری، لرزش، سردی اندام‌ها، رنگ پریدگی، کاهش حافظ کاهش قدرت تمرکز حواس) قلبی‌ـ عروقی و تنفس و عضلانی تظاهر می‌نماید.

در فهرست زیر، برخی از شایعترین علایم و نشانه‌های افسردگی ذکر شده که توجه شما را به آن جلب می‌نماییم.